Biegunka

Pisaliśmy już o zaparciach, a w tym artykule chcemy przybliżyć problem biegunki, szczególnie w kontekście raka jelita grubego.

Biegunka to stan, w którym pacjent oddaje tzw. „luźne” stolce z dużą częstotliwością (3 i/lub więcej stolców na dzień) lub w zwiększonej częstotliwości (powyżej 200 ml/d). Luźny stolec lekarze określają jako typ 6 lub 7 w bristolskiej skali uformowania stolca (źródło grafiki: mp.pl, Interna- Mały Podręcznik):

Biegunki dzieli się na ostre (trwające 14 lub mniej dni), przetrwałe (trwające 14-29 dni) oraz przewlekłe (trwające 30 lub więcej dni).

W przypadku biegunek ostrych najczęstszą przyczyną dolegliwości jest infekcja i działanie toksyn bakteryjnych. Ponadto, ostra biegunka może być także wynikiem działań niepożądanych leków, np. antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych czy leków antyarytmicznych. Innymi przyczynami takiego stanu mogą być zatrucie grzybami lub alkoholem czy nietolerancja pokarmowa.

Biegunki przewlekłe są najczęściej związane z nieswoistymi zapaleniami jelit, zespołem jelita drażliwego, zaburzeniami wchłaniania (np. celiakia), nietolerancją laktozy czy rakiem jelita grubego. Inne, bardziej ogólne przyczyny przewlekłych dolegliwości to np. nadczynność tarczycy, infekcje pasożytnicze czy stosowanie niektórych dietetycznych słodzików, takich jak ksylitol czy sorbitol.

Diagnostyka przyczyn biegunki opiera się na wywiadzie, tzn. określeniu czasu trwania dolegliwości oraz ilości i wyglądu oddawanych w ciągu dnia stolców, a także ustaleniu innych objawów ogólnych, np. spadku masy ciała czy objawów zapalenia. Badania w diagnostyce biegunki przewlekłej obejmują: badanie per rectum, morfologię krwi, parametry zapalne, hormony tarczycy, badanie kału (na obecność pasożytów, krew utajoną, parametry nieswoistych chorób zapalnych jelit), a ponadto badania endoskopowe przewodu pokarmowego.

Tak jak napisaliśmy, biegunki są częstą dolegliwością, szczególnie kojarzoną z przyczynami infekcyjnymi czy pokarmowymi, jednak niekiedy mogą być objawem raka jelita grubego. Taka biegunka będzie miała charakter przewlekły, a ponadto w stolcu może być obecna krew. Choć dużo częściej u pacjentów z rakiem jelita grubego występują zaparcia jako jeden z objawów nowotworu, to biegunka także może być oznaką choroby; lekarze zwracają uwagę, że każda zmiana w rytmie wypróżnień, która trwa dłużej niż 2 tygodnie powinna skłonić pacjenta do diagnostyki.

W przypadku biegunek, zarówno ostrych jak i przewlekłych, najważniejsze jest zachowanie odpowiedniego nawodnienia, ponieważ oddawanie wodnistych i/lub częstych stolców wiąże się z nadmierną utratą płynów i elektrolitów z kałem. Należy pamiętać, że odczuwanie wzmożonego pragnienia świadczy już o łagodnym odwodnieniu, dlatego należy pilnować aby chory przyjmował regularnie płyny np. wodę czy rozcieńczone soki. Ponadto można wspomagać się aptecznymi preparatami elektrolitowymi. Szczególnie uważać należy na pacjentów w wieku podeszłym, którzy często nie odczuwają pragnienia, stąd tendencje do odwodnienia są u nich częstsze.

Mimo, że każdy z nas może miewać biegunki, to jednakdłuższa zmiana rytmu wypróżnień powinna skłonić nas do wizyty u lekarza i konsultacji możliwych przyczyn takiego stanu. Choć potoczne „rozwolnienie” może być wstydliwym problemem, to pamiętajmy, że chodzi tu o nasze zdrowie i dla lekarzy nie jest to temat tabu.