Ból brzucha

Ból brzucha to jedna z najczęściej zgłaszanych dolegliwości. Przyczyn może być wiele: od niestrawności przez zapalenie wyrostka robaczkowego, aż do chorób nowotworowych. W diagnostyce bólów brzucha istotne jest określenie rodzaju bólu i jego lokalizacji. W tym artykule przedstawiamy możliwe przyczyny różnych rodzajów bólów brzucha.

Bóle brzucha można podzielić pod kątem czasu ich trwania, tzn.:

· Ostry: pojawia się nagle lub narasta w ciągu kilku godzin. Często stanowi swoisty objaw ostrzegawczy, informujący o szybko rozwijającym się stanie chorobowym, który może być zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia. Źródło takiego bólu może być wskazaniem do szybkiej interwencji terapeutycznej, często chirurgicznej. Przykładem ostrego bólu brzucha może być np. zapalenie wyrostka robaczkowego, które wymaga leczenia operacyjnego.

· Nawracający: pojawia się co jakiś czas, może być samoistny lub występować się po zadziałaniu jakiegoś czynnika wyzwalającego (np. alergenu). Zwykle jest mniej intensywny niż ból ostry.

· Przewlekły: trwający powyżej 3 miesięcy.

Przyczyny bólów nawracających i przewlekłych pokrywają się; tego rodzaju dolegliwości mogą być wywołane np. zespołem jelita drażliwego, nieswoistymi zapaleniami jelit, kamicą żółciową czy nowotworami, w tym jelita grubego. Należy pamiętać, że ból brzucha nie zawsze wynika z chorób układu pokarmowego, a jego przyczyną mogą być problemy z innych narządów, np. choroby układu moczowego, rodnego czy nawet zawał serca.

W diagnostyce bólów brzucha lekarze kładą duży nacisk na wywiad. Istotne będzie m.in. określenie od jak dawna trwa ból, jakie ma nasilenie, czy są czynniki (np. ruch lub ułożenie pozycji ciała), które zmniejszają lub zwiększają dolegliwości. Ważne jest także określenie objawów dodatkowych, np. wymioty i nudności, biegunka lub zaparcie, krwawienie, gorączka itp. Lekarz może także spytać o charakter bólu, czyli czy jest on kolkowy, kłujący, rozpierający tępy etc.

Lokalizacja bólu może naprowadzić lekarzy na właściwy trop diagnostyczny. Brzuch można podzielić na kwadranty (prawy i lewy górny oraz prawy i lewy dolny), a także na nadbrzusze, śródbrzusze i podbrzusze.

Bóle prawego górnego kwadrantu mogą wskazywać m.in. na patologie w obrębie wątroby, dróg i/lub pęcherzyka żółciowego, trzustki, żołądka, dwunastnicy, ale mogą także towarzyszyć zapaleniu płuc czy kolce nerkowej. Bóle lewego górnego kwadrantu będą charakterystyczne dla chorób śledziony (np. pęknięcie czy zawał), ale także dla schorzeń w obrębie zagięcia śledzionowego okrężnicy, kolki nerkowej itp. Bóle nadbrzusza często wskazują na problemy z górnym odcinkiem przewodu pokarmowego: choroby przełyku i żołądka, a ponadto wątroby, pęcherzyka i dróg żółciowych, trzustki. Ból nadbrzusza może także towarzyszyć zawałowi serca.

Dolegliwości z prawego dolnego kwadrantu mogą wynikać z zapalenia wyrostka robaczkowego, chorób jelit (zapalenia, niedrożność i inne), ale także schorzeń układu moczowego i rodnego, np. skręt jajnika, ciąża pozamaciczna, endometrioza itp.). Bóle w lewym dolnym kwadrancie mogą wskazywać na choroby jelita, np. zapalenia uchyłków, infekcje, nieswoiste zapalenia, a ponadto mogą też wynikać ze schorzeń układu moczowo-płciowego.

Bóle rozlane, obejmujące całą jamę brzuszną mogą być związane z chorobami zapalnymi żołądka i jelit, zespołem jelita drażliwego czy zapaleniem otrzewnej.

Wymienione przyczyny to tylko przykłady możliwych patologii mogących powodować dolegliwości bólowe jamy brzusznej, dlatego zachęcamy, aby w przypadku wystąpienia niepokojącego nas bólu brzucha zawsze udać się do lekarza na konsultację, a w przypadku stanów ostrych na Szpitalny Oddział Ratunkowy.

Opracowano na podstawie: podręcznik Interna Szczeklika, mp.pl