Krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego

Krew pojawiająca się przy wypróżnianiu to jeden z bardziej „spektakularnych” i niepokojących objawów, z jakimi zgłaszają się pacjenci, często myśląc o potencjalnej diagnozie nowotworowej przewodu pokarmowego. I choć rzeczywiście, krew w stolcu może być objawem raka jelita grubego, to jednak kwestia krwawień z przewodu pokarmowego nie jest tak oczywista jak mogłoby się wydawać. W tym artykule opisujemy możliwe przyczyny i konsekwencje krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Warto na początku wspomnieć, że ogólna zasada diagnostyki krwawień opiera się na lokalizacji potencjalnego źródła krwawienia. Z reguły, im krew w stolcu jest wyraźniejsza, tym niżej położone jest źródło krwawienia. W sytuacjach wyżej położonego miejsca krwawienia, krew jest bardziej wymieszana ze stolcem, więc krew może być trudno lub w ogóle niewidoczna gołym okiem, ale wykrywalna w badaniach kału (krew utajona). Charakterystyczne są także tzw. smoliste stolce, które najczęściej towarzyszą krwawieniom z górnego odcinka przewodu pokarmowego; charakterystyczna czarna barwa wynika z rozkładu hemoglobiny w procesach trawiennych. Podsumowując, im wyżej położone jest miejsce krwawienia, tym krew czy sam stolec są ciemniejsze, a im niżej leży źródło krwawień tym krew jest jaśniejsza.

Jakie mogą być przyczyny krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego? Najczęściej źródłem krwawień są guzki krwawnicze, powszechnie nazywane hemoroidami. Są to struktury wokół brzegu odbytu, które pod wpływem wielu czynników (m.in. dieta, styl życia, brak aktywności czy uwarunkowania anatomiczne) mogą powiększać się i pokrwawiać; taki stan nazywa się chorobą hemoroidalną, której dodatkowo może towarzyszyć świąd czy wypadanie guzków.

Inne przyczyny krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego obejmują m.in.: nieswoiste zapalenia jelit (np. choroba Leśniowskiego- Crohna), uchyłki jelita grubego, infekcje (np. Salmonellą), niektóre leki (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwkrzepliwe czy preparaty potasu) oraz nowotwory w obrębie jelita grubego.

W przypadku raka jelita grubego, ponownie umiejscowienie guza będzie dyktowało o charakterze krwawienia. Nowotwory umiejscowione w odbytnicy i lewej okrężnicy będą krwawiły jawnie, natomiast raki z prawej okrężnicy będą dawały tzw. krwawienie utajone, niewidoczne gołym okiem, co prowadzi do narastającej niedokrwistości.

Diagnostyka krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego będzie obejmowała dokładny wywiad, badanie brzucha i co najważniejsze badanie per rectum. Kolejnymi krokami będą badania endoskopowe, najczęściej kolonoskopia, aby znaleźć przyczynę krwawień. W przypadku krwawień utajonych, ważne będą wyniki morfologii, które mogą wskazywać niedokrwistość i badanie na krew utajoną w kale (należy jednak pamiętać, że ujemny wynik tego badania nie wyklucza krwawienia). Istotne mogą być także wyniki parametrów krzepnięcia, szczególnie u pacjentów leczonych preparatami przeciwkrzepliwymi.

Choć najczęściej przyczyną krwawienia będą niezłośliwe schorzenia, takie jak choroba hemoroidalna, to nie należy bagatelizować pojawiającej się krwi przy wypróżnianiu, bo niestety może ona być objawem raka jelita grubego. Nawet przy wysoce prawdopodobnej diagnozie choroby hemoroidalnej, dopiero po badaniu endoskopowym można wykluczyć, że źródłem krwawienia nie jest nowotwór. Warto udać się do lekarza na diagnostykę, ale także po poradę, jak pomóc sobie z takimi dolegliwościami.