Leczenie nowotworów okrężnicy

Leczenie operacyjne

Leczenie chirurgiczne odgrywa zasadniczą rolę w terapii raka okrężnicy.

- W raku okrężnicy bez przerzutów, możliwe jest wykonanie resekcji odpowiedniego fragmentu jelita wraz z regionalnymi węzłami chłonnymi (tak zwane „en block”);

- Przy obecności możliwych do usunięcia przerzutów do wątroby lub płuc – przeprowadzane jest wycięcie odcinkowe jelita z równoczasową lub następową resekcją zmian w wątrobie lub płucach:

- Jeżeli poza pierwotnym nowotworem jelita grubego występują zmiany przerzutowe niemożliwe do usunięcia, przeprowadza się przedoperacyjną chemioterapię, po której ponownie ocenia się możliwość usunięcia przerzutów, jelito z guzem nowotworowym usuwa się przed włączeniem chemioterapii;

- W nowotworach nieoperacyjnych – metodą paliatywną są również inne zabiegi operacyjne, w tym usunięcie fragmentu jelita czy wyłonienie stomii.

Pojęcia:
Hemikolektomia- zabieg, w trakcie którego następuje wycięcie prawej lub lewej części jelita grubego
Poszerzonahemikolektomia- zabieg, w trakcie którego wycina się również część poprzeczną jelita leżącą w górnej części brzucha
Kolektomia-całkowite wycięcie jelita grubego
Sigmoidektomia- polega na wycięciu końcowego odcinka jelita grubego, to jest esicy (z lub bez wycięcia odbytu)

Chemioterapia

Chemioterapia jest leczeniem uzupełniającym. Podstawowym wskazaniem do stosowania tej terapii jest III stopień zaawansowania nowotworu. U chorych z tej grupy zawsze stosuje się chemioterapię, o ile nie występują przeciwwskazania wynikające z obecności chorób współistniejących lub oczekiwanej długości życia.

Leki najczęściej stosowane w ramach schematów chemioterapii ( m.in. FOLFOX-4, FOLFIRI itp.) to:
- Fluorouracyl: blokuje cykl komórkowy, prowadząc do zaburzenia wzrostu i śmierci komórek. Lek ten może działać niekorzystnie na szpik komórkowy, prowadząc do obniżenia poszczególnych elementów morfotycznych krwi (małopłytkowość, leukopenia), objawiając się upośledzeniem odporności oraz zwiększonym ryzykiem krwawień. Może powodować biegunkę, nudności, wymioty i jadłowstręt.

- Kapecytabina: upośledza powstawanie komórek szybko namnażających się. Często po kapecytabinie pojawiaja się biegunki, nudności, wymioty, jadłowstręt. Bardzo czeto stwierdza się zapalenie jamy ustnej, bóle brzucha i zmęczenie.

- Oksaliplatyna działa toksycznie na komórki, działa przeciwnowotworowo. Działanie niepożadane to najczęściej niedokrwistość, małopłytkowość oraz obniżenie krwinek białych, co może prowadzić do rozwoju zakażeń.

- Irynotekan uszkadza DNA komórek nowotworowych, uniemożliwiając ich dzielenie się działa toksycznie na komórki. Po podaży leku może wystąpić biegunka i nudności.

Zastosowanie chemioterapii zawierającej fluorouracyl u chorych na nieoperacyjnego raka okrężnicy lub odbytnicy w porównaniu z leczeniem wyłącznie objawowym zmniejsza ryzyko zgonu o 35% oraz zwiększa odsetek przeżyć 1-rocznych o 16%.

Terapia celowana molekularnie

Medycyna bardzo dynamicznie się rozwija, powstają co raz to nowsze generacje leków. Naukowcy lepiej poznają biologię nowotworów, znajdując charakterystyczne dla raków cechy, stanowiące punkty uchwytu farmakologicznego. Zastosowanie leku celowanego molekularnie wymaga określenia, czy u danego pacjenta występuje „punkt”, na który lek działa (tzw. cel molekularny). Nowotwór tego samego układu może wykazywać różną aktywność względem danej cechy. Dla tego nie każdy pacjent kwalifikuje się do takiego leczenia. Aby rozpocząć leczenie cetuksymabem lub panitumumabem, konieczne jest wykazanie prawidłowych genów RAS ( KRAS/ NRAS) oraz dodatkowo obecności EGFR w przynajmniej 1% komórek raka. Leków biologicznie aktywnych nie stosuje się bez podstawowej chemioterapii i często nie w I fazie leczenia.

W przypadku choroby nowotworowej jelita grubego stosowane są leki tak zwane przeciwciała monoklonalne przeciwko receptorowi epidermalnego czynnika wzrostu – EGFR, cetuksymab i panitumumab, jak również przeciwciała monoklonalne - bewacyzumab (antagonista VEGF - czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego).

Radioterapia

W leczeniu raka jelita radioterapia nie jest postępowaniem standardowym. W wybranych przypadkach jest ona przeprowadzana przedoperacyjnie.