Od wziernika do endoskopii kapsułkowej

Medycy od starożytności starali się znaleźć sposób na bezpieczne zbadanie wnętrza ludzkiego ciała. Przodkami współczesnych endoskopów są wzierniki, których używał już Hipokrates. Prymitywny endoskop skonstruował w 1805 roku niemiecki lekarz, Philipp Bozzini. Aparat był oświetlany światłem świecy odbitym w lustrach ustawionych pod kątem 45%. Pierwsza gastroskopia została wykonana również w Niemczech w 1868 roku, przez Adolfa Kussmaula. Jego endoskop był sztywną metalową rurą, a pierwszy pacjent zajmował się profesjonalnym połykaniem noży w cyrku.

Wynalazek Edisona – żarówka - zrewolucjonizował historię endoskopów. Bardzo szybko znalazła ona zastosowanie w aparatach skonstruowanych przez polskiego uczonego Jana Mikulicza-Radeckiego. W 1881 roku powstał gastroskop zbudowany ze srebra, nadający się do badań ludzi.

Trzydzieści lat później, w 1911 roku Elsner zaprezentował sztywny gastroskop z zewnętrzną rurą, przez którą wprowadzał optyczny zestaw z giętką gumową końcówką i bocznym wizjerem.

W 1922 roku Schindler poprawił endoskop Elsnera poprzez dodanie kanału powietrznego do czyszczenia soczewek. Schindler wykonał badanie żołądka u kilkuset osób i jako pierwszy szczegółowo je opisał. Ustalił także zasady wykonywania badania. Początkowo opróżniano żołądek sondą a następnie pacjenta usypiano. W czasie badania pacjent leżał na lewym boku a asystent odginał maksymalnie jego głowę, aby przełyk i żołądek były na jednej linii. Schindler jest uważany za ojca endoskopii przewodu pokarmowego.

W 1932 roku opatentowano półgiętki gastroskop Wolfa-Schindlera, który stał się aparatem powszechnie stosowanym na całym świecie, w miarę bezpiecznym i skutecznym. Półsztywne endoskopy były stosowane do 1957 roku.

W tym roku (1957) Hirschowitz zaprezentował pierwszy prototyp fiberoskopu. W latach 60 XX wieku wprowadzono znaczne zmiany w budowie endoskopu. Opracowano ruchomą końcówkę, która umożliwiała wykonywanie precyzyjnych badań. Z użytku wycofano endoskopy półsztywne.

Pierwszy aparat, który przenosił obraz wnętrza badanego narządu w czasie rzeczywistym na monitor, powstał w 1983 roku.

W 2000 roku opracowana została i wprowadzona do użytku innowacyjna metoda przeprowadzania badań endoskopowych – endoskopia kapsułkowa.

Na podstawie: Jerzy Michałowski, Radosław Kempiński, Szymon Wieczorek, Elżbieta Poniewierka „Endoskopia przewodu pokarmowego. Od historii po teraźniejszość i przyszłość”, nowiny lekarskie 2011r