Po co nam jelito grube?

Podstawowymi funkcjami jelita grubego są wchłanianie wody i elektrolitów, zagęszczanie treści jelitowej oraz gromadzenie i wydalanie kału. Perystaltyka jelit składa się ze skurczów odcinkowych, fal perystaltycznych i skurczów masowych. Pierwsze powodują mieszanie treści pokarmowych znajdujących się w jelicie co ułatwia kontakt z błoną śluzową i wchłanianie. Fale perystaltyczne przesuwają zawartość jelita w stronę odbytu. Skurcze masowe występują tylko w okrężnicy i przesuwają treści pokarmowe z jednego segmentu jelita grubego do kolejnego.

Rys. Eliza Tyrakowska

Im większa perystaltyka jelit tym skuteczniej jelito działa. Wchłanianie wody odbywa się w jelicie w sposób ciągły. Jelito grube jest w stanie odzyskać do 90% wody zawartej w treści pokarmowej – średnio 1- 2 litrów dziennie.

Części treści pokarmowej trafiają do kątnicy (pierwszego segmentu jelita grubego) po około czterech godzinach od posiłku. Wszystkie niestrawione resztki docierają do jelita grubego w ciągu 9 godzin. Jelita pracują nad treściami pokarmowymi przez wiele godzin. Większość niestrawionych treści jest wydalana z organizmu, w postaci kału, po ponad 72 godzinach. Pozostałe resztki po jeszcze dłuższym czasie, nawet po tygodniu.

Przez godziny pracy, jelito dzięki bardzo chłonnym błonom śluzowym absorbuje potrzebne składniki i przepycha dalej resztki formułując stolec. Kał zawiera niestrawione włókna, substancje nieorganiczne, bakterię i wodę. Duża część mas kałowych nie pochodzi z pożywienia, dlatego skład stolca jest zależny nie tylko od przyjmowanego pokarmu, a defekacja występuje nawet przy długotrwałych głodówkach. Oprócz wchłaniania nabłonek jelita grubego pełni też funkcje wydzielnicze. Głównymi substancjami wydalanymi są potas i dwuwęglany.

Jelito grube jest siedliskiem bakterii, wśród których dominują bakterie beztlenowe z rodzaju Bacteroides fragilis i Clostridium sp. Główną bakterią tlenową zasiedlającą jelito jest Escherichia coli.

Obecność bakterii ma znaczenia dla wypełniania zadań jelita grubego. Mikroorganizmy odpowiadają za produkcję niektórych z witamin (K i B), rozkładają białka, których produkty rozkładu nadają stolcowi jego zapach, przez przeprowadzanie procesów fermentacji przyczyniają się do powstawania swego rodzaju żelu, którego zadaniem jest zmiękczanie stolca i ułatwianie jego przejście przez przewód pokarmowy. Jedną z najważniejszych cech bakterii jest pełnienie przez nie funkcji ochronnych. Ich obecność uniemożliwia rozwój potencjalnie szkodliwych mikroorganizmów odpowiadających za powstawanie niektórych chorób zakaźnych.

Na podstawie: „Fizjologia” William F. Ganong oraz artykułów zamieszczonych na http://www.pkk.org.pl/index.ph...