Zespoły dziedzicznego raka jelita grubego – Zespół Lyncha

Zespół Lyncha dziedziczony jest z pokolenia na pokolenie i odpowiada za około 4 procent nowotworów jelita grubego. Rak jelita grubego rozwijający się u pacjenta z zespołem Lyncha przeważnie pojawia się ok. 40-45 roku życia w lokalizacji prawostronnej (czyli w początkowych odcinkach jelita grubego).

Zespół Lyncha powodują mutacje genów naprawiających DNA (MLH1, MSH2, MSH6 i PMS2), przez co organizm nie jest w stanie samodzielnie niszczyć uszkodzonych i nieprawidłowych komórek nabłonka jelita, co może prowadzić do rozwoju nowotworów.

Zespół Lyncha predysponuje do nowotworów także w innych lokalizacjach narządowych. Osoba z zespołem Lyncha ma znacznie większe, w stosunku do osób nieobciążonych, ryzyko zachorowania na raka jelita grubego (52-82% do 5,5%), na raka trzonu macicy (25-60% do 2,7%), jajnika (12% do 1%), a także na inne nowotwory takie jak: rak żołądka (13%), jelita cienkiego (1-4%), dróg żółciowych (2%), rak nerki (3%), rak mózgu (4%).

Podstawą rozpoznania zespołu Lyncha jest wywiad medyczny, który pozwala określić czy historia medyczna rodziny pacjenta wskazuje na dziedziczenie zespołu. Wystąpienia zespołu Lyncha znacznie wzrasta, jeśli:

-U co najmniej trzech krewnych wystąpił raka jelita grubego, rak trzonu macicy lub inny nowotwór charakterystyczny dla zespołu Lyncha;

-Co najmniej dwie z tych osób są/były krewnymi pacjenta pierwszego stopnia w dwóch różnych pokoleniach;

-U co najmniej jednego krewnego rak został wykryty przed 50 rokiem życia;

-W rodzinie wykluczono polipowatość jelita grubego.

WAŻNE: Często nie znamy historii chorób w rodzinie, dlatego warto domagać się dodatkowych badań i testów genetycznych nawet jeśli tylko jednoz wymienionych wyżej kryteriów spełniamy.

Pewne rozpoznanie zespołu Lyncha stawia się na podstawie wyników badań genetycznych. Zespół Lyncha jest uwarunkowany mutacjami w tzw. genach naprawy. Najczęściej, w około 90% przypadków, wykrywane są mutacje w genach MLH1 i MSH2.

U bezobjawowych pacjentów z potwierdzonym zespołem Lyncha, kolonoskopię należy przeprowadzać co 1-2 lata, najlepiej przy użyciu barwnika indygo oraz w ośrodku wysokospecjalistycznym. ESMO nie zaleca rutynowego przeprowadzania endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego; wyjątek stanowią osoby z rakiem żołądka w wywiadzie rodzinnym oraz osoby z obszarów o wysokiej częstości zachorowań na ten nowotwór. W tym przypadku zaleca się badanie endoskopowe co 1-3 lata począwszy od 30-35. roku życia.

Wśród chorych, którzy posiadają co najmniej jednego krewnego I stopnia z nowotworem trzustki eksperci zalecają wykonanie rezonansu magnetycznego i/lub endoskopowej ultrasonografii raz w roku, jednak - jak sami zaznaczają - wymagana jest większa liczba dowodów uzasadniających korzyści płynące z takiego postępowania.

U kobiet z zespołem Lyncha od 30.-35. roku życia raz do roku powinno zostać przeprowadzone badanie ginekologiczne, przezpochwowe USG, oznaczenie Ca125 oraz biopsja endometrium.

Jako prewencję wystąpienia nowotworu rekomenduje się podawanie aspiryny, jednak nie ma zgodności co do optymalnej dawki - trwające badanie CAPP3 porównuje dawki 600mg, 300mg i 100mg.

*opracowanie m.in. na podstawie zaleceń NCCN wersja 2.2012 oraz rekomendacji ESMO