W przypadku podejrzenia nowotworu jelita grubego (patrz:objawy)postępowanie diagnostyczne należy rozpocząć od dokładnego badania podmiotowego i przedmiotowego, w tym od badania per rectum. Podstawą rozpoznania procesu nowotworowego są zabiegi endoskopowe, w trakcie których pobiera się wycinki na badanie histopatologiczne.
Badania laboratoryjne:
- niedokrwistość z niedoboru żelaza – w morfologii krwi będą obniżone parametry takie jak hematokryt, hemoglobina, RBC- liczba czerwonych krwinek we krwi, jak również parametry czerwonokrwinkowe (MCV, MCH, MCHC) - niedokrwistość spowodowana krwawieniem z ogniska nowotworowego),
- dodatni wynik badania kału na obecność krwi utajonej (test FOBT)
Zgodnie z najnowszymi wytycznymi dotyczącymi diagnostyki raka jelita grubego badanie markeru nowotworowego CEA (antygen rakowo-płodowy) w surowicy, jest bezwartościowym parametrem w badaniach przesiewowych w kierunku nowotworów jelita grubego. Zalecane jest oznaczenie CEA przed zabiegiem, jeśli może się to okazać pomocne w ocenie zaawansowania lub określenia zakresu zabiegu. CEA jest markerem z wyboru do monitorowania odpowiedzi na leczenie systemowe u chorych na raka jelita grubego w stadium uogólnienia.Aktualne zalecenia ASCO
CEA – marker nowotworowy tzw. antygen rakowo- płodowy, substancja produkowana prze organizm w trakcie życia płodowego, po urodzeniu produkcja CEA jest znikoma, zwiększenie się jej stężenia we krwi może nasuwać podejrzenie procesu rozrostowego w obrębie jelita grubego i odbytnicy.
Badanie endoskopowe - kolonoskopia najważniejsze badanie, które umożliwia wykrycie i zlokalizowanie guza oraz pobranie wycinków do oceny histopatologicznej.
Pobranie próbki do badania na obecność krwi utajonej - Instrukcja
Badania obrazowe USG jamy brzusznej i tomografia komputerowa (TK) pomocne są do wykrywania przerzutów nowotworowych.
- Rezonans magnetyczny (MR) przydatny jest do oceny stopnia zaawansowania raka oraz głębokości nacieku.
Endoskopia kapsułkowa: jest to metoda, która wzbudza duże zainteresowanie. Polega na badaniu jelita za pomocą połykanej przez pacjenta mikrokamery. Kamera przechodzi przez przewód pokarmowy w fizjologiczny, naturalny sposób, podobnie jak kęs pokarmowy, ukazując przez cały ten czas obraz do rejestratora. Umożliwia prześledzenie całego przewodu pokarmowego. Przeciwwskazaniem do jej przeprowadzenia jest zwężenie światła jelita, które występuje często w przebiegu nowotworu jelita grubego, stąd nie jest to badanie rutynowo przeprowadzane.
Ocena zaawansowania raka odbytnicy jest podobna jak raka okrężnicy, przy czym standardem są rezonans magnetyczny (MR) i transrektalne USG (umożliwia ocenę miejscowego zaawansowania nowotworu).